"Ένα πλοίο είναι μια χαράδρα μέσα στο νερό,στην οποία βάζουμε ανθρώπους.
Ένα πλοίο ,είναι ένας ολόκληρος κόσμος που ταξιδεύει μέσα στη θάλασσα"
Αυτός είναι ένας ορισμος ,λίγο παραλλαγμένος ,όπως τον βρίσκει κανείς σε ερευνητικές εργασίες που αφορούν την ψυχολογική και ψυχοσωματική κατάσταση των σημερινών εργατών της θαλάσσης.Των ναυτικών.
Θα μπορούσα να προσθέσω την δική μου πείρα ,στις αξιόπιστες διαπιστώσεις φορέων που ανεβάζουν σιγα σιγά στις υψηλές προτεραιότητες της ναυτιλιακής κοινότητας τους όρους της ψυχικής υγείας,της αντοχής και των ακραίων συνθηκών εργασίας των ναυτικών.Οι απαιτήσεις ευθυνών και εργασιακου φόρτου αυξάνονται όλο και περισσότερο,με αποτέλεσμα τελευταίες σχετικές μελέτες και έρευνες πάνω σε χιλιάδες ναυτικούς να μετρούν πτώση του δείχτη ευημερίας των πληρωμάτων τον τελευταίο χρόνο.(Seaferers Happiness Index 2025)
Γνωστό ναυτιλιακό στέλεχος παραδέχθηκε ότι δεν είμαστε στο σωστό δρόμο για να αντιστρέψουμε την κατάσταση.
Όλοι πλέον έχουν αρχίσει να ανατρέχουν σε έννοιες όπως ψυχολογική ασφάλεια,συλλογική μνήμη,υψηλή συνδεσιμότητα εταιρίας-πλοίου.
Βέβαια ο εξοντωτικός ρυθμός λειτουργίας των πλοίων και των λιμένων,,οι πολλές επιθεωρήσεις από ποικίλους οργανισμούς και φορείς,η συνεχής απαίτηση εξαντλητικών αναφορών ,δυσχεραίνουν υπερβολικά την ασφάλεια στην εργασία των ναυτικών σε σημείο μάλιστα να διαπιστώνονται συχνά επαναλαμβανόμενα περιστατικά λαθών,συμβάντων και ατυχημάτων παρότι το θεσμικό πλαίσιο για zero accident κάθε οργανισμού είναι ιδιαίτερα αυστηρό.
Υπάρχουν, είναι αλήθεια ,σοβαρά θέματα συσσώρευσης κόπωσης ,κατακερματισμένου ύπνου.Στο πλοίο λόγω των ειδικών συνθηκών,ακόμη και οι όροι ανάπαυσης είναι ιδιαίτερης φύσεως,αν σκεφτούμε για παράδειγμα ότι οι ερευνητές ,χρόνια τώρα ,έχουν ανιχνεύσει ότι σε μεγάλες διηπειρωτικές πλεύσεις οι ναυτικοί ζούν σε ένα χρόνιο jet lag πιο ύπουλο απο αυτό του αεροπλάνου γιατί λόγω συνεχώς αργών αλλαγών δεν υπάρχει στον ναυτικό, χρόνος επαναφοράς.
Επίσης υπάρχουν δυσλειτουργίες και χαλάρωση της ισχυρής περιβαλλοντικής και οργανωτικής κουλτούρας.Εμφανίζεται ένα σοβαρό κομμάτι ασυνέχειας μεταξύ ναυτικών και εταιρίας (A Lack of communication and trust)περιστατικά ήδη ανιχνεύσιμα που επιτείνουν στρεβλώσεις όπως το φαινόμενο της ελλειπούς αναφοράς περιστατικών και ωρών ανάπαυσης για να υπάρχει εναρμόνιση και κανονικότητα σε επιθεωρήσεις.Ο όρος “a culture of adjustment” χρησιμοποιείται συχνά στη ναυτιλιακή ψυχολογία και στη μελέτη της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς (π.χ. STCW, MLC, ISM).
Σημαίνει μια κουλτούρα όπου το πλήρωμα ή οι εργαζόμενοι “προσαρμόζουν” τα δεδομένα, τις αναφορές ή τις καταγραφές, ώστε να φαίνονται ότι είναι σύμφωνες με τους κανονισμούς, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα δεν είναι.
Ο γράφων ,προσυπογράφει τις παραπάνω διαπιστώσεις εξ ιδίας πείρας.
Προς το παρόν,εφόσον οι κανονισμοί υπολλίπονται των εξελίξεων διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο υποχρεωτικότητας που εκ των πραγμάτων δεν είναι αρκετό,
απαιτούνται εθελοντικές πρακτικές(voluntary adoption)δηλαδή οι εταιρίες να υπερβούν τους κανονισμούς όπως ήδη κάνουν πολλές ,όπως πχ παροχής στο πλοίο free internet κάτι που ακόμη οι κανονισμοί δεν το επιβάλλουν.
Οι τομείς που πρέπει να εξελιχθούν είναι η αναπτυξη διαύλων αμφίδρομης επικοινωνίας με τα πλοία ,με έμφαση στην καλλιεργεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης,ενίσχυση της μη τιμωρητικής αναφοράς επικινδύνων περιστατικών,εκπαίδευση στελεχών γραφείου με έμφαση στην ναυτική ψυχολογία και την βαθιά ανάλυση του ανθρωπίνου παράγοντα(μηχανισμοί κόπωσης,γρήγορης και αργής σκέψης στην λήψη αποφάσεων),υιοθέτηση σύντομων συμβολαίων με μόνιμη απασχόληση των ναυτικών,όπως ήδη γίνεται στις προηγμένες ευρωπαικές χώρες.
Το επάγγελμα το ναυτικού διαβαίνει μια περίοδο καμπής.Θα μπορέσουμε θεσμικά να το ενισχύσουμε ώστε να προσελκύσουμε νέους,εφόσον αυτό διακηρύσεται από όλους τους ναυτιλιακούς φορείς;
Η αλήθεια είναι ότι ο ναυτικός αισθάνεται αποκομμένος από το κοινωνικό γίγνεσθαι,ως ένα είδος ιδιότυπου μετανάστη,γεγονός αποτρεπτικό για έναν νέο να ακολουθήσει το επάγγελμα.
Οφείλουμε όλοι όσοι εμπλεκόμαστε στον γεμάτο προκλήσεις κόσμο του shipping να προσθέσουμε ο καθένας από το μετερίζι του ,ένα μικρό λιθαράκι προς την βελτίωση και την εδραίωση της αξιοπρέπειας,των ναυτικών μας,χάριν ενός ασφαλέστερου μέλλοντος των ερχόμενων γενεών.
Ενδεικτικές παραπομπές:
1.SEAFiT Crew survey Reports
2.Phychosocial and Organisational Aspects of work at sea.National Maritime College of Ireland.
3.Seaferers Happiness Index 2025
4.Culture of Adjustments.World Maritime University
5.Εμείς οι ναυτικοί μπαρκαρισμένοι και ξέμπαρκοι-Ανθρωπολογική προσέγγιση.2021.Γιώργος Τσιμουρής
Προτείθεται να δημοσιευτεί στο https://www.enandro.gr/
22-08-2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου